Theodore Roosevelt

Premiu Nobel de la Paz

Theodore Roosevelt
Voz
26. Presidente d'Estaos Xuníos 14 setiembre 1901 - 4 marzu 1909 ← William McKinley - William Howard Taft → 25. Vicepresidente de los Estaos Xuníos 4 marzu 1901 - 14 setiembre 1901 ← Garret Hobart - Charles Warren Fairbanks → 33. gobernador de Nueva York 1r xineru 1899 - 31 avientu 1900 ← Frank S. Black - Benjamin Barker Odell, Jr. (es) → Secretario Asistente de La Armada (es) 19 abril 1897 - 10 mayu 1898 ← William McAdoo - Charles Herbert Allen → gobernador xeneral de Filipines miembro de la Asamblea del estado de Nueva York (es)
Vida
Nacimientu	Manhattan, 27 d'ochobre de 1858[1]
Nacionalidá	Estaos Xuníos
Residencia	Nueva York Oyster Bay (es) Washington DC Sagamore Hill (en)
Llingua materna	inglés d'Estaos Xuníos
Muerte	Sagamore Hill (en) [2], 6 de xineru de 1919[1] (60 años)
Sepultura	Youngs Memorial Cemetery (en) [3]
Causa de la muerte	trombosis pulmonar (es)
Familia
Padre	Theodore Roosevelt, Sr.
Madre	Martha Bulloch Roosevelt
Casáu con	Alice Hathaway Lee Roosevelt (es) (1880 – m. 1884)[4] Edith Kermit Carow Roosevelt (1886 – m. 1919)[5]
Fíos/es	Alice Roosevelt Longworth[6] Theodore Roosevelt, Jr.[6] Kermit Roosevelt[6] Ethel Roosevelt Derby[6] Archibald Roosevelt[6] Quentin Roosevelt[6]
Hermanos/es	Elliott Roosevelt I[7] Bamie Roosevelt[7] Corinne Roosevelt Robinson[7]
Pueblu	Roosevelt (es)
Estudios
Estudios	Harvard College (es) Escuela de Leyes Columbia (es) Universidá de Columbia Friends Seminary (en)
Nivel d'estudios	Grau n'Artes
Llingües falaes	inglés[8] francés alemán italianu
Alumnu de	Yamashita Yoshiaki (es)
Oficiu	esplorador, historiador, ensayista, escritor, políticu, autobiógrafu, ganaderu, naturalista, estadista, conservacionista, ornitólogu, diarista
Participante guerra d'España y Estaos Xuníos first inauguration of Theodore Roosevelt (en) Investidura presidencial de Theodore Roosevelt en 1905 Espedición Africana Smithsonian-Roosevelt
Altor	179 cm
Llugares de trabayu	Nueva York y Washington DC
Trabayos destacaos	African game trails : an account of the African wanderings of an American hunter-naturalist (en) Hunting trips of a ranchman, sketches of sport on the northern cattle plains; (en) The wilderness hunter; an account of the big game of the United States and its chase with horse, hound, and rifle; (en)
Premios	ver Honorary doctorate from the University of Cairo Honorary doctor of the Humboldt University of Berlin Premiu Nobel de la Paz  (1906) [9] doctor honoris causa pola Universidá Nacional Autónoma de Méxicu  (1910) Medalla del Centenario de David Livingstone  (1917) Medaya d'Honor  (2001)
Nominaciones	ver Premiu Nobel de la Paz (1906)[10]
Miembru de	Academia d'Estaos Xuníos de les Artes y les Lletres American Historical Association (es) Sociedá Filosófica Americana Phi Beta Kappa (es) Veterans of Foreign Wars (en) Camp Fire Club (en)
Serviciu militar
Cuerpu militar	Exércitu de los Estaos Xuníos
Graduación	Coronel
Lluchó en	guerra d'España y Estaos Xuníos[5]
Creencies
Relixón	Iglesias Reformadas (es) anglicanismu Ilesia episcopal nos Estaos Xuníos
Partíu políticu	Partíu Republicanu de los Estaos Xuníos Partido Progresista (Estados Unidos, 1912) (es)
IMDb	nm0740485

Theodore Roosevelt /ˈθiːəˌdɔːr ˈroʊzəvɛlt/ (Nueva York; 27 d'ochobre de 1858-Oyster Bay; 6 de xineru de 1919) foi'l ventenu sestu presidente de los Estaos Xuníos (1901-1909). Ye recordáu pola so personalidá exuberante, la so amplitú d'intereses y llogros, la so personalidá de "cowboy", el so masculinidad y el so lideralgu del Movimientu Progresista, un periodu d'activismu social y reforma en EE. XX. ente 1890 y 1920 destináu a acabar cola corrupción. Foi líder del Partíu Republicanu y fundador del efímeru Partíu Progresista de 1912. Antes d'aportar a la presidencia ocupó cargos na alministración llocal, estatal y federal. Los llogros de Roosevelt como naturalista, esplorador, cazador, escritor y soldáu contribúin tanto a la so fama como los sos cargos políticos.

Nacíu nel senu d'una faneguera familia, Theodore Roosevelt foi un neñu enfermizo y débil que sufrió asma y salió pocu de casa, onde se quedaba aprendiendo historia natural. Pa compensar la so debilidá física, desenvolvió una vida intensa. Estudió en casa y allegó a la Universidá de Harvard, onde practicó'l boxéu y desenvolvió interés polos asuntos navales. En 1881 foi escoyíu pa l'Asamblea del Estáu de Nueva York como'l so miembru más nuevu. El so primer llibru d'Historia, La Guerra Naval de 1812 (1882), dio-y fama como historiador seriu. Tres unos años trabayando nun ranchu de ganáu nes Dakotas, Roosevelt retornó a la ciudá de Nueva York y ganóse fama lluchando contra la corrupción policial. La Guerra d'España y Estaos Xuníos españó cuando Roosevelt taba dirixendo'l Departamentu de l'Armada, cargu al qu'arrenunció de momentu pa liderar en Cuba un pequeñu reximientu conocíu como Rough Riders, que llogró una nominación pa la Medaya d'Honor y que-y foi apurrida de forma póstuma en 2001. Tres la guerra volvió a Nueva York y foi nomáu gobernador nuna reñida eleición. Nel plazu de dos años foi escoyíu vicepresidente de los Estaos Xuníos.

En 1901 el presidente William McKinley foi asesináu y asoceder Roosevelt, qu'entós cuntaba 42 años y convertíase asina nel presidente más nuevu de la historia de los Estaos Xuníos^[16] y el primeru dende 1865 que nun lluchara na Guerra de Secesión. Roosevelt trató de virar el Partíu Republicanu escontra'l progresismu, incluyendo la llucha contra los monopolios y la regulación de les empreses. Acuñó la frase "Square Deal" pa describir la so política interna, faciendo fincapié en que'l ciudadanu d'a pies tendría la so xusta parte so les sos polítiques. Como amante de la naturaleza, promovió la caltenimientu ambiental. Nel escenariu internacional les polítiques de Roosevelt tuvieron caracterizaes pola doctrina del Gran Garrote (Big Stick). Promovió la terminación de la Canal de Panamá, unvió la Gran Flota Blanca a circunnavegar el mundu pa demostrar el poder de la so nación y axustó el fin de la Guerra Ruso-Xaponesa, polo que foi gallardoniáu col Premiu Nobel de la Paz, convirtiéndose asina nel primeru d'Estaos Xuníos en ganar un premiu Nobel.

Roosevelt tornó presentase a la reeleición en 1908. En dexando'l cargu embarcar nun safari por África y un tour por Europa. A la so torna a los EE. XX. enfrentar col nuevu presidente William Howard Taft. En 1912 intentó arrampuña-y la nominación republicana a Taft; como nun lo consiguió, fundó'l Partíu Progresista. Nes siguientes eleiciones, Roosevelt consiguió ser l'únicu candidatu d'un tercer partíu en quedar en segundu llugar nunes eleiciones presidenciales nos Estaos Xuníos, batiendo a Taft pero perdiendo contra Woodrow Wilson. Tres les eleiciones, embarcar nuna gran espedición a Suramérica, onde'l ríu pol que saleó recibió'l so nome. Mientres esti viaxe careció de malaria, lo que deterioró la so salú. Morrió pocos años dempués, a la edá de 60. Roosevelt foi consideráu polos historiadores como unu de los meyores presidentes de los Estaos Xuníos.

1. ↑ ^{1,0 1,1} Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 9 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
2. ↑ URL de la referencia: https://www.biography.com/us-president/theodore-roosevelt. Data de consulta: 18 avientu 2019.
3. ↑ URL de la referencia: https://www.findagrave.com/memorial/898/theodore-roosevelt. Data de consulta: 11 avientu 2019.
4. ↑ URL de la referencia: https://millercenter.org/president/roosevelt/life-before-the-presidency. Data de consulta: 11 avientu 2019.
5. ↑ ^{5,0 5,1} URL de la referencia: https://www.whitehouse.gov/about-the-white-house/presidents/theodore-roosevelt/. Data de consulta: 18 avientu 2019.
6. ↑ ^{6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5} Afirmao en: Encyclopædia Britannica Online. Identificador Encyclopædia Britannica Online: biography/Theodore-Roosevelt. Data de consulta: 18 avientu 2019. Llingua de la obra o nome: inglés.
7. ↑ ^{7,0 7,1 7,2} URL de la referencia: https://www.nps.gov/thro/learn/historyculture/theodore-roosevelt-timeline.htm. Data de consulta: 18 avientu 2019.
8. ↑ Afirmao en: autoridaes BNF. Identificador BnF: 122070908. Data de consulta: 10 ochobre 2015. Autor: Biblioteca Nacional de Francia. Llingua de la obra o nome: francés.
9. ↑ URL de la referencia: http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1906/.
10. ↑ Afirmao en: nobelprize.org. Identificador de nominación de persona al Premio Nobel: 7858. Editorial: Fundación Nobel. Llingua de la obra o nome: inglés.
11. ↑ URL de la referencia: https://artsandletters.org/?s=Roosevelt&restype=all. Data de consulta: 11 avientu 2019.
12. ↑ URL de la referencia: https://www.historians.org/about-aha-and-membership/aha-history-and-archives/presidential-addresses/theodore-roosevelt. Data de consulta: 11 avientu 2019.
13. ↑ URL de la referencia: https://www.amphilsoc.org/museum/exhibitions/franklins-footsteps-275-years-american-philosophical-society-online-exhibition-1. Data de consulta: 11 avientu 2019.
14. ↑ URL de la referencia: https://pbk.uconn.edu/about/famous-pbk/#. Data de consulta: 11 avientu 2019.
15. ↑ URL de la referencia: https://www.vfw.org/vfw120. Data de consulta: 11 avientu 2019.
16. ↑ J.-M. Lacroix, Histoire des États-Unis, 2006, p. 326.